Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie

Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie – budowla – kościół wznoszony u zbiegu ulicy Ks. Prymasa Augusta Hlonda i alei Rzeczypospolitej w Wilanowie. Świątynia jest elementem składowym kompleksu Centrum Opatrzności Bożej, w którym zawiera się również Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego oraz Panteon Wielkich Polaków.
Centrum Opatrzności Bożej to instytucja kultury powołana przez ks. kardynała Kazimierza Nycza, arcybiskupa metropolitę warszawskiego. Jednym z działań podjętych przez Centrum jest organizacja Dnia Dziękczynienia. Ks. Kard. Kazimierz Nycz ustanowił każdą pierwszą niedzielę czerwca Świętem Dziękczynienia. Idea tego dnia jest związana z kontynuacją historycznej inicjatywy Sejmu Czteroletniego z roku 1792.
Historia budowy Świątyni Najwyższej Opatrzności liczy ponad 200 lat i wiąże się z Konstytucją 3 maja z 1791, kiedy to uchwałą posłów Sejmu Czteroletniego podjęta została decyzja o wybudowaniu świątyni jako wotum wdzięczności za Konstytucję. Kamień węgielny wmurowano na terenie dzisiejszego Ogrodu Botanicznego UW w pobliżu Łazienek. III rozbiór Polski przerwał podjęte prace. Działania na rzecz budowy świątyni wznowiono po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Obiekt miał być zbudowany na Polu Mokotowskim według projektu arch. Bohdana Pniewskiego. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił jej realizację przez następnych kilkadziesiąt lat. Z kolejną inicjatywą budowy świątyni wystąpił w 1989 roku prymas Józef Glemp. Obecnie trwa budowa Świątyni Opatrzności Bożej na Polach (Błoniach) Wilanowskich.

Kościół pw. św. Wincentego à Paulo

Kościół pw. św. Wincentego à Paulo wzniesiony został na Cmentarzu Bródzieńskim w latach 1887-1888. Drewniana budowla powstała tuż za cmentarna bramą nr 1 (od ul. Św. Wincentego) przy Głównej Alei, mającej 1,2 km długości i 9 m szerokości i prowadzącej do bramy nr 5 (od ul. Odrowąża). Do budowy świątyni wykorzystane zostało drewno sosnowe, służące uprzednio za rusztowania przy odbudowie kolumny Zygmunta na placu Zamkowym. Kościół zaprojektował znany i ceniony w owym czasie architekt, Edward Cichocki. 28 października 1888 nastąpiło jej poświęcenie. Dokonał tego proboszcz parafii Matki Bożej Loretańskiej, ks. prałat Ignacy Durewicz, na mocy delegacji otrzymanej od arcybiskupa Warszawy. Od samego początku, z racji swojej lokalizacji, kościół pełnił rolę kaplicy cmentarnej. Na patrona obrany został św. Wincenty à Paulo. Do czasu wybudowania nowego, murowanego kościoła parafialnego, kościół drewniany spełniał rolę świątyni parafialnej.
Kościół pw. św. Wincentego à Paulo, stanowiący obecnie zabytek budownictwa sakralnego, posiada bardzo ciekawą architekturę i konstrukcję szkieletu. Szkielet kościoła wykonany został z kantowizny przy zastosowaniu tzw. rygli, tj. poziomych elementów łączących słupy w sposób sztywny oraz przegubowy. Jest to świątynia jednonawowa z trzema ołtarzami, nawiązująca swoim wystrojem do kościółków góralskich. Jednocześnie ma w sobie elementy gotyckie - ostrołuki wieńczące ołtarz główny i dwa ołtarze boczne. W ołtarzu głównym umieszczono naturalnej wielkości rzeźbę Ukrzyżowanego na tle panoramy Jerozolimy nocą. W ołtarzach bocznych znajdują się: obraz Niepokalanego Poczęcia NMP i św. Wincentego à Paulo. Ściany prezbiterium ubogacone zostały dwoma obrazami pędzla nieznanego malarza, pochodzącymi z XIX w. Przedstawiają Świętą Rodzinę i św. Marię Magdalenę. Wnętrze świątyni zdobi bogata polichromia zaprojektowana przez Wiesława Kononowicza. Obecnie kościół św. Wincentego à Paulo spełnia wyłącznie swoją pierwotną rolę kaplicy cmentarnej.

Katedra Polowa Wojska Polskiego w Warszawie

Katedra Polowa Wojska Polskiego NMP Królowej Polski w Warszawie – kościół garnizonowy przy ul. Długiej 13/15 w Warszawie.

Historia

W 1642 r. z woli Władysława IV wybudowano mały drewniany kościół ojców Pijarów pod wezwaniem św. Pryma i Felicjana. W 1651 r. pijarzy umieścili w nim relikwie męczenników. Przywiózł je z Rzymu dla Władysława IV członek rodziny Ossolińskich.
Kościół spłonął w czasie bitwy ze Szwedami o Warszawę w 1656. Król Jan Kazimierz postanowił wybudować w jego miejsce murowaną świątynię. Prac budowlanych podjęła się stolnikowa wyszogrodzka – Małgorzata Kotowska.
17 lipca 1701 r. dokonano konsekracji kościoła (po odbudowie według projektu Józefa Fontany) pod wezwaniem Matki Bożej Zwycięskiej i świętych Pryma i Felicjana. Poświęcił go biskup poznański Mikołaj Święcicki. W ołtarzach znajdowały się dzieła Szymona Czechowicza i J. B. Plerscha. Szczególnym kultem otoczone były relikwie dwóch rzymskich męczenników, Pryma i Felicjana, a także przywieziony z Rzymu wizerunek Najświętszej Maryi Panny znany jako Matka Boża Łaskawa Patronka Warszawy w kościele o.o. jezuitów przy ul. Świętojańskiej.
W 1834 r. rosyjski gubernator Iwan Paskiewicz oddał kościół Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W latach 1835-1837 miała miejsce przebudowa i adaptacja kościoła do liturgii prawosławnej. Między innymi usunięto z wnętrza barokowy wystrój, a na wieżach, zakończonych kokosznikami, zawieszono dzwony odlane z armat zdobytych w powstaniu listopadowym. Pijarska świątynia została zaadaptowana na sobór Trójcy Świętej, katedrę eparchii warszawskiej i nowogieorgijewskiej.
Społeczeństwo warszawskie w geście buntu przeciw represjom wobec pijarów ułożyło wierszyk:

    Poczekajcie no kopułki,
    Przyjdą jeszcze z Francji pułki,
    My nie chcemy obcej wiary,
    Wróci nasza i pijary.

W 1919 r. katedrę zwrócono kościołowi rzymskokatolickiemu i podniesiono do godności Katedry Wojska Polskiego. 5 lutego 1919 r. Papież Benedykt XV powołał biskupa Stanisława Galla na Biskupa Polowego Wojska Polskiego. W latach 1923-1927 przywrócono pierwotną barokową architekturę wg projektu prof. Oskara Sosnowskiego. W okresie okupacji kościół należał do niemieckich katolików i ich duszpasterzy.
Podczas II wojny światowej uległ częściowemu zniszczeniu. Odbudowany w latach 1946–1960 wg projektu Leona Marka Suzina. Następnie przekazany generalnemu dziekanowi Wojska Polskiego. Władze komunistyczne zlikwidowały ordynariat polowy, toteż katedra była "polowa" tylko z nazwy. 21 stycznia 1991 r. opublikowano bullę nominacyjną biskupa polowego Wojska Polskiego i dekretów Kongregacji do Spraw Biskupów. Przyczyniło się to do powrotu Ordynariatu Polowego. Świątynia uzyskała status Katedry Polowej Wojska Polskiego pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski.

Kaplica Katyńska – Mauzoleum.

Kaplica Katyńska w Katedrze Polowej została zbudowana mając na celu upamiętnienie męczeństwa obywateli RP – więźniów i jeńców wojennych, tragicznie zamordowanych w 1940 przez NKWD. Na ołtarzu Kaplicy umieszczono obrazek Matki Bożej Katyńskiej (relikwię bezpośrednio związaną z losami polskich oficerów i policjantów zamordowanych przez NKWD).
W kaplicy znajduje się 15 tys. tabliczek, na których widnieją nazwiska ofiar Katynia, Charkowa i Miednoje. Umieszczono tam także tabliczki bezimienne (7 tys.).
15 sierpnia 2010 w kruchcie kaplicy odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą ofiarom katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku.